مواد مغذی هیدروپونیک و عناصر ضروری
مقدمه
گیاه برای رشد به مواد مغذی هیدروپونیک(هفده عنصر ضروری) نیازمند است. سه عنصر از هفده عنصر (هیدروژن، اکسیژن و کربن)، عناصر غیرمعدنی بوده و از طریق هوا یا آب جذب گیاه می‌شوند. چهارده عنصر ضروری دیگر باید از طریق خاک یا کوددهی تامین شوند. از آنجا که سیستم‌های باغبانی هیدروپونیک از خاک استفاده نمی‌کنند همه این چهارده عنصر ضروری باید از طریق محلول مغذی هیدروپونیک و آبیاری قطره ای تامین شوند.
این عناصر ضروری به دو دسته ریزمغذی‌ها (کم‌مصرف) و درشت‌مغذی‌ها (پرمصرف) طبقه‌بندی می‌شوند. درشت‌مغذی‌ها مواد مغذی هستند که در مقادیر بیشتر و ریزمغذی‌ها در مقادیر کمتری جذب می‌شوند. باغبان هنگام جستجوی مواد مغذی برای خرید به سه عدد روی برچسب محلول مغذی مواجه می شود. این اعداد مقادیر N-P-K یا نسبت‌های نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) در آن فرمول خاص را نشان می‌دهند.
نیتروژن، فسفر و پتاسیم درشت‌مغذی‌های اصلی هستند. به عبارت دیگر، آنها نسبت به عناصر معدنی ضروری دیگر در نسبت‌های بالاتری جذب می‌شوند. به‌همین دلیل، برچسب‌های روی کود باید نسبت N-P-K را مشخص کنند. با بررسی دقیق‌تر همه عناصر درشت‌مغذی که در کودهای هیدروپونیک وجود دارند، باغبانان نحوه تاثیر هر عنصر بر رشد گیاه را بهتر درک خواهند کرد.
مواد مغذی هیدروپونیک(درشت مغذی ها)
نیتروژن(N)
یکی از اجزای اصلی پروتئین ها و کلروفیل است. نیتروژن ماده مغذی اصلی است که مسئول رشد و رنگ سبز در گیاه است.
فسفر(P)
نقش مهمی در تحریک ریشه و استحکام گیاهان جوان دارد. فسفر همچنین باعث گلدهی، میوه دهی، رسیدن میوه و تنفس بهتر می شود.
پتاسیم(K)
عامل تسهیل حرکت قندها و سایر مواد مغذی (از طریق خاصیت اسموز) می باشد. پتاسیم به طور مستقیم با استحکام و سفتی ساقه مرتبط است. پتاسیم مقاومت کلی گیاه را در برابر سرما، خشکی و عوامل بیماری زا افزایش می دهد. مانند فسفر، پتاسیم نقشی اساسی در تشکیل جوانه‌های گل و فرآیندهای باردهی و شکوفایی دارد.
کلسیم(Ca)
دیواره سلولی را می سازد و خودش بخشی از دیواره های سلولی می شود. کلسیم برای ساختار و استحکام گیاه حیاتی است و باعث جوانه دهی و ریشه زایی می شود. کلسیم برای رسیدن میوه ها و تولید دانه ضروری است.
منیزیم(Mg)
دیواره های سلولی را تقویت می کند و جزء مهم کلروفیل است. منیزیم جذب فسفر، نیتروژن و گوگرد را افزایش می دهد. همچنین در رسیدن میوه و جوانه زنی بذرها نقش حیاتی دارد.
گوگرد(S)
به تولید کلروفیل کمک می کند و جزء ضروری چندین پروتئین، آنزیم و ویتامین است. گوگرد به جذب پتاسیم، کلسیم و منیزیم گیاه کمک می کند.
مواد مغذی هیدروپونیک(ریز مغذی ها)
ریزمغذی ها، اگرچه در مقادیر کمتری نسبت به درشت مغذی ها جذب گیاه می شوند، با این حال نقشی به همان اندازه مهم در سلامت کلی گیاه دارند.
کلر(Cl)
در تحریک فتوسنتز نقش دارد.
آهن(Fe)
به فرآیندهای بیوشیمیایی، از جمله ساخت کلروفیل کمک می کند. آهن همچنین به تشکیل برخی آنزیم ها و اسیدهای آمینه کمک می کند.
بور(B)
برای رشد بافت در گیاه ضروری است. جذب آب را تقویت می کند و به تنظیم متابولیسم گیاه و تشکیل میوه کمک می کند.
منگنز(Mn)
نقش اساسی در جذب نیتروژن و تشکیل پروتئین دارد. منگنز می تواند بلوغ گیاه را تسریع کند و به جوانه زنی بذر کمک می کند. همچنین برای تولید کلروفیل ضروری است.
روی(Zn)
به رشد آنزیم ها و هورمون های رشد کمک می کند.
مس(Cu)
در تولید کلروفیل نقش دارد و به فعال شدن آنزیم های مختلف کمک می کند.
مولیبدن(Mo)
برای تولید پروتئین های مبتنی بر نیتروژن مورد نیاز است و برای جذب نیتروژن توسط گیاهان ضروری است.
نیکل(Ni)
متابولیسم مواد معدنی، فعالیت آنزیم ها و سایر فرآیندهای متابولیک در گیاهان را تنظیم می کند.
مواد غذایی پایه در کشت هیدروپونیک
گزینه‌های بسیاری وجود دارد و این امر انتخاب یک نام تجاری از بین مواد مغذی هیدروپونیک یا کودهای موجود را بسیار سخت می‌کند. نخستین کاری که باغبان سیستم هیدروپونیک باید انجام دهد انتخاب یک فرمول غذایی پایه یا اصلی است. فرمول غذایی پایه، حاوی تمام عناصر معدنی ضروری برای گیاه است و موجب رشد آن میشود.
مواد غذایی پایه بسته به تولیدکننده ممکن است فرمولی یک، دو و یا سه قسمتی داشته باشند. صرف نظر از اینکه فرمول از چند قسمت تشکیل شده است همه فرمول‌های غذایی پایه کار مشابهی را انجام می‌دهند: تامین عناصر معدنی ضروری برای گیاهان. یک ماده غذایی پایه خوب در کشت هیدروپونیک تمام آن چیزی است که برای شروع پرورش گیاهان به‌صورت هیدروپونیک نیاز است.
گلخانه دارانی که در بستر های هیدروپونیک فعالیت میکنند معمولا در بستر های خود از پیت ماس، کوکوپیت، و پرلیت استفاده میکنند. نکته ای که وجود دارد این این است که این مواد به خودی خود فاقد مواد مغذی هستند. لذا این مواد مغذی را با آب مصرفی گیاه ترکیب کرده و توسط پمپ و آبیاری های هوشمند قطره ای به مقدار مورد نیاز به گیاه می رسانند.
آیا می‌توانم از مواد غذایی کشت هیدروپونیکم در سیستم باغبانی با خاک استفاده کنم؟
مواد غذایی پایه در سیستم کشت هیدروپونیک فقط برای استفاده در سیستم‌های هیدروپونیک طراحی شده اند. البته می‌توان به مقدار کم از آنها برای کوددهی گیاهان گلدانی استفاده کرد. اگرچه کود های طراحی شده برای گیاهان گلدانی دارای نسبت های کاملا متفاوتی نسبت به کود های هیدروپونیک هستند.
pH در سیستم کشت هیدروپونیک
برای اینکه گیاهان در سیستم کشت هیدروپونیک عناصر ضروری را جذب کنند pH محلول باید در محدوده خاصی باشد. محدوده مطلوب pH در بیشتر سیستم‌های کشت هیدروپونیک 5.5 تا 6 است. اگر pH کمتر یا بیشتر از این محدوده باشد گیاهان نمی‌توانند برخی مواد غذایی را جذب کنند که به کمبود مواد غذایی منجر میشود. هیدروپونیک کاران نیاز دارند همواره محلول های تنظیم ph داشته باشند. تا در مواقع ضروری جهت تعدیل ph بستر استفاده کنند.
یافتن فرمول غذایی کشت هیدروپونیک برای باغبانان جدید (بی‌تجربه) بسیار سخت است. به خاطر داشته باشید که فرمول پایه مواد غذایی و تعدیل کننده pH، تمام چیزی است که برای شروع نیاز دارید. وقتی به این نتیجه رسیدید که فرمول پایه شما مناسب است می‌توانید با عناصر غذایی هیدروپونیک بسیاری شروع به آزمایش کنید که در فروشگاه محلی شما وجود دارند.
2 thoughts on “مواد مغذی هیدروپونیک و عناصر ضروری”
بسیار مقاله عالی بود، ممنون
خواهش میکنم دوست عزیز. ممنون که انرژی میدین