EC چیست؟
هدایت الکتریکی (EC) چیست؟
EC چیست؟ بصورت کلی به میزان نمک محلول در مواد و افزودنی های کشاورزی، ای سی (EC) گفته میشود. در کشاورزی به روش هیدروپونیک که در آنها معمولا از افزودنی هایی مثل کوکوپیت، پرلیت و پیت ماس استفاده میشود، اندازه گیری میزان EC مساله بسیار مهمی است. زیرا گیاه در طول مدت رشد خود به EC های مختلفی نیاز دارد که کشاورز باید آنهارا مهیا سازد.
در تعاریف علمی EC، عبارت است از هدایت الکتریکی(Electrical conductivity) یا میزان «نمک‌های» موجود در محلول غذایی.
EC بر حسب میلی‌زیمنس بر سانتی‌متر (mS/cm) یا میکروزیمنس بر سانتی‌متر محاسبه میشود که در آن هر یک میلی‌زیمنس برابر با 1000 میکروزیمنس است (1mS = 1000µS). میزان EC یک محلول با دما تغییر میکند به‌همین دلیل تجزیه و تحلیل بیشتر محلول‌های غذایی در 20 درجه سانتی‌گراد انجام می‌شوند.
هرچه میزان نمک‌ها در بستر بیشتر باشد، EC آن نیز بالاتر است. EC تنها زمانی ثبت میشود که یون‌های معدنی (غیرآلی) در محلول وجود داشته باشند. نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم نمونه‌هایی از یون‌های معدنی هستند. مثلا اوره که یک مولکول آلی است در میزان EC محلول نقشی ندارد زیرا مانند یون کلسیم (Ca) یا یون نیترات-نیتروژن (N-NO3) نمیتواند الکتریسیته را هدایت کند.
EC برای رشد گیاه ضروری است و به عوامل متعددی بستگی دارد که عبارتند از: نوع محصول و رقم(واریته) در حال رشد، مرحله رشدی گیاه و شرایط محیطی داخل و خارج گلخانه.
بررسی EC چیست و چرا اهمیت دارد؟
رشد گیاه تحت تاثیر EC محلول غذایی قرار دارد. در فصل زمستان از EC بالاتر استفاده میشود زیرا جذب آب را در این فصل کمتر است. بنابراین، سلول‌های گیاه رشد نمی‌کنند. کوچک می‌مانند و دیواره سلولی ضخیم‌تری خواهند داشت. گیاه تیره‌تر و کوتاه‌تر شده و برگ‌‌های کوچک‌تری خواهد داشت. در این شرایط، گیاهان بیشتر انرژی خود را صرف تشکیل گل و میوه میکنند (پاسخ زایشی). اگر میزان EC در شرایطی که نور کم است (یعنی زمستان) بسیار پایین باشد رویش برگ گیاه بیشتر بوده و میوه دهی کمتر است و در نتیجه گیاه رشد رویشی دارد.
در مقابل، در شرایطی که نور زیاد است (یعنی فصل تابستان)، گیاه مصرف آب بیشتری دارد و چنانچه میزان EC را بالا ببریم، توانایی گیاه برای خنک کردن خود از طریق تعرق کاهش می یابد. بنابراین، محصول زراعی تحت استرس قرار می‌گیرد. EC کیفیت محصول را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. به‌طور کلی، EC بالاتر در منطقه ریشه موجب میشود محصول کاهش یافته و اندازه میوه کوچک‌تر شود. دلیل این امر این است که سلول‌های میوه آب کمتری را جذب میکنند و بنابراین وزن کمتری خواهند داشت. با این وجود، EC بالاتر موجب میشود میوه طعم بهتری داشته باشد. بنابراین، باید بین کیفیت میوه، محصول و رشد رویشی و زایشی محصول تعادل ایجاد شود.
نتیجه آنکه
- در زمستان ها به علت کاهش میزان نور خورشید، مصرف آب گیاه نیز کاهش میابد. اگر در چنین شرایطی کشاورز میزان EC را هم به اشتباه کاهش دهد، میوه دهی کمتر شده و دچار خسارت میشود.
- در تابستان که میزان نور بیشتر است، گیاه مصرف آب بیشتری داشته و نیاز به تعرق کردن دارد تا بتواند خودش را خنک کند. در چنین شرایطی اگر کشاورز به اشتباه میزان EC را افزایش دهد، گیاه نمیتواند عملیات تعریق انجام دهد و لذا دچار استرس شده و زیان بار خواهد بود.
بنابراین، حفظ دلتای EC مناسب در اطراف ریشه بسیار مهم است. مقدار دلتای EC برای هر نوع محصول و در هر فصل سال متفاوت است.
(محاسبه دلتای EC به این صورت است که ابتدا میزان EC آب ورودی به بستر کشت گیاه را اندازه گیری میکنند. سپس آب را به بستر اضافه کرده و مجددا میزان EC آب خروجی از انتهای بستر را اندازه گیری میکنند. گیاه در طول این مسیر مقداری EC از محلول را مصرف میکند که مقدار آن برابر است با اختلاف EC آب خروجی و آب ورودی که به آن مقدار دلتای EC گفته میشود)
بررسی EC در بستر کشت گیاه
بررسی EC در بستر کشت، بخش اصلی کنترل هفتگی تغذیه است و باید روزانه انجام شود. به منظور ارزیابی دقیق، از تعدادی از بسترهای انتخاب شده نمونه‌برداری میشود. نمونه‌برداری آسان است. مقدار دلتای EC را محاسبه کرده و روی نموداری رسم کنید. این کار شناسایی الگوی تغییرات را آسان‌تر میکند و در نهایت با ایجاد یک نمودار به کشاورز کمک میکند میزان EC را کنترل کند.
برای اندازه‌گیری دقیق میزان EC با استفاده از دستگاه EC سنج نکاتی وجود دارند که عبارتند از:
- EC را به‌طور منظم و با استفاده از محلول‌های استاندارد کالیبره کنید.(سنسور آن را تعویض کنید)
- وضعیت باتری را بررسی کنید. در بیشتر موارد علت خطا، کم بودن باتری در EC سنج‌ها میباشد.
- همیشه سعی کنید EC را هر روز و در زمان مشخصی اندازه‌گیری کنید. این امر تفسیر نتایج را آسان‌تر میکند.
- EC سنج را در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
منبع: وبسایت گردان